 metsora' is een samentrekking van motsie' ra'...degene die roddel verspreid (Arachin 15b). De besmetting is een straf voor de zonde van bloedvloeiing, valse eed, seksuele onreinheid, trots, diefstal en egoïsme. Het patroon dat duidelijk naar voren komt is dat dit de G'dddelijke vergelding is voor het verzuimen van de behoefte van je naaste en je aandeel om de pijn die jij bij andere hebt veroorzaakt, mee te voelen. G'ds berispingen op dit anti-sociaal gedag is door jou te isoleren uit de maatschappij, zodat jij de pijn die jij hebt aangedaan, meevoelt. Daarnaast geneest hij door middel van berouw.
Zuivering van de tsaraat ziekte
De wetten van de metzora zijn uniek, omdat het op de eerste plaats om een spirituele conditie gaat. Deze conditie uit zich via het lichaam. Poes - mijn betere wederhelft - en ik hadden tijdens de laatste Sjabbes hierover waarom deze lichamelijke aandoening geen arts maar een kohen vereist is. Juist omdat een kohen niet in harten van mensen kan kijken en geheel van Hasjems oordeel afhankelijk is, wordt de geestelijk besmette persoon - denken wij - door Hasjem met tsaraat "geslagen" zodat het een teken voor de kohen is dat dit persoon niet (meer) rein is. De Bejt Hamiqdasj moet namelijk onbesmet blijven. Ik denk in deze parasja onze gedachtegang bevestigd zal worden, hoe en middels welke stadia Hasjem de persoon slaat. En zo - denk ik - is het ook logisch dat er zuiversingsstadia gehanteerd werden.
De betrokkene werd buiten het kamp geplaat. Dat gaf hem alle rust, tijd en de gelegenheid zijn geestelijke gezondheid te evalueren om vervolgens tot de conclusie te komen dat hij tesjoeva moet doen. Door zijn berouw werd er weer een deur geopend om (weer) een waardevol lid van de Joodse gemeenschap te worden. Zodra - zo leert R'Hirsch - zijn hart en mindsetting door berouw veranderde, was het ook weer Hasjem - Die deze besmetting toebracht - Die de tekens van zijn degradatie verwijderde waardoor hij met zijn proces voor zijn terugkeer binnen de gemeenschap kon beginnen. Deze drie stappenplan was uniek.
Stap 1: rite met de vogel
Het ritueel met de twee vogels buiten het kamp is geen offeringsrite. De vogels hoefden daarom ook geen (tortel)duiven te zijn, zolang de vogel kosjer en gezond was. Na het ritueel mocht de metsora het kamp weer betreden. Echter was hij nog steeds tamej en was hij nog aan beperkingen gebonden. Na een week wachttijd zou hij offers kunnen brengen wat zijn zuiveringsproces afrondden.
Echter het gehele huis doe hij betrad besmette hij niet meer. Voordat de eerste fase werd afgerond, waren de kleding, beddengoed en de rijk voertuigen slechts ri'sjon letoem'ah; eerste graads besmet. Men werd slechts tamej wanneer men lichaamscontact met hem had (Keillim 1:1; RaMBaM: Hil. Toemat Tsaraat 11:1).
Om de blijvende sporen van de besmetting te verwijderen, moesten zowel de betreffende persoon als zijn kleding, die hij die zeven dagen gedragen had, ondergedompeld worden.
Zondaar moest eerst gereinigd worden waarvan zijn moraal beschadigd werd door zijn miswandel. De onderliggende bron van lasjon hara' is hooghartigheid. Hij uitte zichzelf ongevoelig over een ander. De metsora's berouw geeft hem de gelegenheid te veranderen. Deze werden gesymboliseerd door middel van (14:4):
- we'ets 'erez ...en sederhout... Seder kan groot, wijd en impostant doorgroeien. Seder symboliseert volgens Rasji daarom hoogmoed.
- oesjniet da'at... rode van karmozijnslak... het rode is van wol waarvan het pigment van een klein ondefinieerbaar beestje is: een slakje of een insect. Deze kleine onduidelijke identiteit van dat beestje symboliseert de nieuwe nederige identiteit.
- we'ezov... en hyssop.... Hyssop, zo leert Rasji, symboliseert net als het rode wol ook de nederige karakter.
Rashi schrijft over reden waarom deze vogels. In Eruchin 16b schrijft hij dat tsjilpende, ‘kwekkende’ vogels werden gebruikt omdat de zonde kwam door het overbodig ‘kwekken’ (kwetteren). De Baal HaTurim zegt dat één vogel werd weggestuurd, om aan te geven dat als de ‘roddelaar’ door blijft gaan, de tzara’as terug zal komen als een vogel.
In het Engels zegt men dan ook wel ‘a little birdie told me so’ (een kleine vogel vertelde mij dat…) wanneer men iets heeft gehoord. En net zoals een vogel vlieg van plek naar plek, kunnen wij het niet vangen of zijn koers veranderen wanneer het eenmaal al vliegt. Het beestje voegt zich aan bij andere vogels en ze vormen een groep.
Op dezelfde manier, voegt iemands loshon horo zich bij een ander zijn loshon horo en het vormt een grote groep dat van plek naar plek vliegt. Niemand kan het vangen of de koers veranderen.
Dus als men toch al vogels aan het imiteren is, zouden we samen moeten leven als duiven, en niks moeten aantrekken over wat anderen over ons zeggen, zingen als een leeuwerik en vrij zijn als een vogel. Vrij van loshon horo ;-)
Stap 2: scheren
jeĝalach... hij zal scheren... (vs. 9). Het scheren werd door de kohen gedaan. AL het haar werd van het lichaam afgeschoren. Deze vers noemt alleen hoofdhaar, baard en wenkbrauwen, omdat deze drie de drie zonden van tsaraat veroorzaakt, symboliseert (Kli Yakar).
- het hoofd staat voor hooghartigheid.
- de baard omringt de mond waaruit de lasjon hara' uitkomt
- de wenkbrauwen staan representatief voor tsaroet 'ajin... smalheid (kortzichtigheid?)van het oog..., wat vaak de motivatie is om iemands reputatie te vernietigen.
Stap 3: offers
Vs. 10...oesjlosjah 'esroniem...3/10 efah, dit komt op 43.2 eieren neer. De metsora brengt drie offers samen met het meeloffer van 1/10 efah. Normaliter worden zond- en schuldoffers niet samen gebracht (Rasji; Menachot 90b. De metsora eerst Hasjem omdat Hij de besmetting op zijn lichaam verwijderd heeft. Dit is namelijk het bewijs dat hij écht tesjoeva heeft gedaan!
Vs. 21...we'isaron... 'echad... en 1/10 efah...Rasji leert dat een arm mens maar 1 dier en 1 meeloffer hoeft te brengen.
Tsaraat op de huizen
Tsaraat op huizen was een bovennatuurlijk fenomeen. Echter is er een reden dat tsaraat op huizen ook voorkwam. Twee verschillende redenen werd er gegeven:
Rasji leert vanuit Sifra en Wajjiqra Rabba dat de inwoners van Kena'aan - die in Erets Jisrael woonden - zagen dat zij door de Israëlieten overwonnen werden. Zij verstopten hun kostbare bezittingen in de muren van hun huizen. Hasjem plaatste de tsaraat op de muren waar die schatten lagen waardoor de besmette stenen werden weggehakt en een "startkapitaal" voor de Joden klaar lag.
RaMBaM in Hil. Toemat Tsaraat 16:10 leert dat tsaraat dus een G’ddelijke straf was voor zelfzuchtig gedrag en lasjon hara’. Hasjem is genadig en begint met de besmetting op het bezit van de betrokkene en dan de kledingstukken wanneer de betrokkene geen sjoege aan de waarschuwing geeft. Zodra hij besluit geen tesjoeva te doen, dan pas werd hij lichamelijk getroffen. Joma 11b is de bron van deze uitleg waar beschreven wordt dat de eigenaar van het huis degene is die het huis bezit. Zijn zonde was zelfzuchtigheid dat het huis van hem is en ook zijn bezittingen waardoor hij de noodzaak van Hasjems voorzienigheid hierin niet erkende, laat staan het delen met andere mensen daarvan. Door tsaraat op zijn huis te brengen, dwong Hasjem de betrokkene zijn persoonlijke bezittingen uit huis te plaatsen waardoor omstanders zagen wat hij bezat en hoe onbedachtzaam hij met zijn bezittingen omging. Zijn gedrag is een vorm van ketterij omdat hij dacht dat zijn bezit alleen van hem was op grond van zijn persoonlijke succes. Huis en geld zijn door Hasjem gegeven. Hasjem is ook Degene Die wilt dat je deelt met anderen. Tsror Hamor leert dat Hasjem met gemak geeft en bij misbruik met gemak neemt.
De aandoening gaar van kwaad tot erger. De Tora noemt het andersom en begint met de vermelding van de tsaraat op de persoon en dan naar de huizen. Dus van erg naar minder erg. R’Bachya leert dat de Tora voorkeur heeft de straffen in afdalende volgorde te benoemen in plaats van het opsommen van steeds ergere straffen.
Vs. 14:49-53 Het ritueel voor de zuivering van de huizen is hetzelfde als de eerste stadium van een metzora's zuivering (Vs.4-9) en wordt alleen de besmette stenen worden van het huis verwijderd. Indien de besmetting is verdwenen of zijn kleur wordt bleker, dan is het ritueel niet noodzakelijk. Anders dan de zuivering van een mens zijn er geen verdere stappen noodzakelijk.
|