| De eerste en tweede opdrachtenreeks voor de bouw van het Tabernakel |
|
|
 |
G’d stelde Betsalel en Oholiav als de hoofdopzichters voor de bouw van het Misjkan (de Tabernakel in de woestijn) aan. Ze waren vervuld van G’ddelijke inspiratie. Het volk bracht vrijwillige gaven. Maar het werd op een bepaald moment te veel. Mosjé gaf opdracht om de donaties te stoppen. De eerste en tweede opdrachtenreeks voor de bouw van het Tabernakel worden onderbroken door een tragische gebeurtenis, de zonde van het gouden kalf. Maar waarom worden alle details... |
|
|
|
|
| Iedereen kent zijn kwartiertje roem |
|
|
 |
Betsaleel, de architect van het Misjkan, de Tabernakel, komt alleen bij de Tabernakelbouw voor. Verderop in de Tora horen we niets meer over Betsaleel?! ”Bouw Mij een Misjkan”. Wie moest dit bouwen? Een jongen van 13. Iedereen kende zijn familie. Zijn grootvader was Choer, de zoon van Kalev, die gedood werd toen hij het volk wou tegenhouden bij het gouden kalf. Zijn oma Mirjam, de vrouw van Choer, was de zuster van Mosje, een profetes die geholpen had het volk te bevrijden. Maar... |
|
|
|
|
| De Sjabbat en de Misjkan [Tabernakel] |
|
|
 |
Waarom werden de vele details van Sjabbat pas na de vergeving van de zonde van het gouden kalf gegeven? Reeds eerder in de Tora – in Mara – had het volk al de opdracht om Sjabbat te houden gehoord! Na Jom Kippoer kon iedereen weer opgelucht adem halen. Hun zonde was vergeven! Iedereen was besimcha – in vreugde. Na de volledige tesjoeva konden ze met totale overgave alle moeilijke details van Sjabbat aanvaarden. “Dit zijn de zaken, die G’d geboden heeft om te... |
|
|
|
|
| Is de Tabernakelbouw geen inbreuk op G'ds eenheid? |
|
|
 |
De Tora beschrijft de bouw van de Tabernakel. G’d verbond Zich met de wereld. Maar is dit geen inbreuk op G’ds eenheid? En waarom bestaan er zoveel verschillende gradaties van kedoesja, heiligheid? Waarom mocht een onreine de Tempel niet betreden? Rabbi Chaïm van Wolozhyn (1749-1821), een leerling van Rabbi Eliahoe, de Gaon van Wilna , schrijft in zijn werk Nefesj haChaïm: “De verbinding tussen G’d en de geschapen werelden wordt door onze Geleerden... |
|
|
|
|
| Schoonheidsbeleving te min? |
|
|
 |
Esthetiek en Jodendom lijken elkaars tegenpolen maar zijn dit niet. Betsaleel en Aholiav, de architecten van het reizende Heiligdom in de Sinai-woestijn worden om hun artistieke kwaliteiten geroemd. De Tempelvoorwerpen waren kunststukken. Bij de bouw van de Tabernakel in de woestijn werd over de prachtige tentbedekking een dek van mindere kwaliteit gehangen, die aan alle kanten iets overhing opdat de onderste niet beschadigd zou worden. Niemand minder dan Rasjie (1040-1105) ziet hierin een... |
|
|
|
|
| Verschijningsplicht in de Tempel |
|
|
 |
Tegen het einde van de Sidra staat er de opdracht om “drie keer per jaar te verschijnen voor het aangezicht van de G’d van Israël” ( 34:23 ). Vlak daarvoor en daar vlak na verschijnen allerlei losse ge- en verboden die hier totaal geen verband mee lijken te hebben. De vraag is wat de grootste gemene deler hier is. Van de landbouwgaven moest het tweede tiende (Ma’aseer Sjeni) in het eerste, tweede, vierde en vijfde jaar van de zevenjarige Sjemita-cyclus op... |
|
|
|
|
| Handenwassen vroeger en tegenwoordig |
|
|
 |
“U zult een wasbekken van koper maken…en Aharon en zijn zonen zullen daaruit hun handen en hun voeten wassen” ( 30:18-19 ). Volgens Ramban (13e eeuw) vormt deze pasoek de basis voor het verplichte handen wassen ’s ochtends. Waarom hebben de Chagamiem niet ingesteld dat men ook de voeten moet wassen? Mesjech Chogma (19e eeuw) stelt dat voor het eten van offers alleen maar handenwassen nodig was en niet het wassen van de voeten. Dit betekent dan dat alleen de... |
|
|
|
|
| Handen wassen? Ok, maar ook voeten wassen? |
|
|
 |
Waar komt ons handen wassen vandaan? Waarom wassen wij niet ook onze voeten, zoals bij andere geloven? Werd voetenwassen bij ons vroeger ook gedaan?
De traditie wil, dat wij veel gezonder leefden dan onze omgeving omdat wij regelmatig onze handen wasten, het water zeefden op ongedierte en in het mikve (rituele bad) gingen. Maar daardoor werden we weer beschuldigd van bronvergiftiging etc., dat weer een pogrom veroorzaakte wat weer levens kostte. Waar komt ons handen wassen vandaan?... |
|
|
|
|
| Mogen wij mensen tellen? |
|
|
 |
Waarom moesten de Joden geteld worde n in het eerste jaar na de Exodus; G’d kende het getal toch? De volkstelling was meer voor de omgeving bedoeld. Iedereen lachte het Joodse volk uit: “Veertig dagen na het geven van de Tora maakten jullie al weer een afgodsbeeld. G’d zal jullie nooit meer in genade willen aannemen!”. Het Joodse volk werd verheven door de bijdrage aan het Misjkan (Heiligdom) van Edoet-getuigenis. Het Misjkan getuigde van G’ds vergiffenis.... |
|
|
|
|
| Het gouden kalf: Harde klap tegen objectverering |
|
|
 |
Hasjeem was Mosjé dankbaar voor het verbrijzelen van de Stenen Tafelen: “Sjkojech - hartelijk dank Mosjé, dat jij de Tafelen kapot gegooid hebt” ( B.T. Jevamot 62a ). Mosjé claimde dat beeldaanbidders de Tora niet waard waren. Maar Aharon en de oudsten waren het daar totaal niet mee eens. Hun onenigheid ging zelfs zo ver, dat zij hem vast pakten om te voorkomen dat hij de Tafelen op de grond zou gooien. Mosjé was echter sterker, zowel geestelijk als... |
|
|
|
|
|
|
|